Nee, de verwachtingen zijn niet bepaald hooggespannen als de selectie van FC Groningen in de zomer van 2005 de eerste rondjes op het trainingsveld maakt. Een seizoen eerder is de ploeg van Ron Jans als dertiende geëindigd en met de komst van Evgeniy Levchenko (Sparta), Rasmus Lindgren (Ajax), Bruno Silva (Danubio), Yuri Cornelisse (NAC) en Koen van de Laak (FC Den Bosch) zijn er weliswaar prima versterkingen gehaald. Maar of er nou heel veel meer in het vat zit dan de middenmoot?
Tekst: Merijn Slagter
Het loopt allemaal anders. In een jaar waarin FC Groningen het roemruchte Oosterparkstadion verlaat om de Euroborg te betrekken, lijken de nieuwe spelers precies de puzzelstukjes te zijn die van FC Groningen een geoliede machine maken. Op een haar na worden de voorrondes van de Champions League misgelopen, maar desondanks wordt FC Groningen na afloop van die allesbeslissende play-offwedstrijd in eigen huis tegen Ajax overladen met een klaterend applaus. Invaller Koen van de Laak kijkt om zich heen en geniet. Dit is waarvoor hij naar Groningen is gekomen.
De Brabander kan op voorhand al niet stuk bij de fans, als duidelijk wordt dat hij de interesse van sc Heerenveen afwimpelt om bij FC Groningen te kunnen spelen. “Ik zat bij FC Den Bosch, was elk seizoen wel goed voor een doelpunt of vijftien en dan is het niet gek dat er interesse komt”, zegt een goedlachse Van de Laak. Als hij zich die zomer voor het eerst in een FC Groningen-tenue hult, glundert de Brabander, die opvalt met z’n donkere haardos en bruine ogen. “Ik weet nog dat ik in Groningen met Ron Jans, Henk Veldmate en Hans Nijland sprak. Die gaven me toen al zo’n goed gevoel, dat ik de keuze snel had gemaakt.”
De fysiotherapeut zei: je kunt prima blijven voetballen Koen, alleen een profvoetbalcarrière zit er voor jou niet in
Van de Laak sprak nog wel met Heerenveen. “Maar dat kwam allemaal net wat sterieler over, ondanks dat daar ook een goede ploeg stond hoor. Ik had m’n keuze al gemaakt”, motiveert hij. De overgang naar de Euroborg, de sfeer die om FC Groningen heen hangt én Groningen als stad spreken hem aan. “Ja, ik hou daar wel van. Lekker nuchter zijn, geen poespas, dat past bij mij. En FC Groningen had toen ook al zo’n fanatieke supporterskern, het leek me geweldig om voor hen te spelen.”
De wereld op z’n kop
Bij aanvang van het seizoen schuwt Van de Laak een persoonlijke doelstelling niet. Hij wil twaalf doelpunten maken, zo laat-ie in een interview met Dagblad van het Noorden doorschemeren. En dus moet de kersverse aanwinst van de Groningers een dag later op het matje komen bij Jans. “Die zei: dat is niet zo slim, Koen”. Van de Laak kan er wel om lachen, al moet hij zijn trainer achteraf toch een beetje gelijk geven. “FC Groningen was wel een stapje hogerop, ik moest m’n weg een beetje vinden en dat ging met ups en downs. Ik ben namelijk altijd wat blessuregevoelig geweest.”
Een understatement, zo blijkt als hij details over zijn blessuregevoeligheid uit de doeken doet. “Nu kan ik dit wel zeggen, maar ik heb gedurende mijn voetbalcarrière nooit honderd procent vertrouwen gehad in mijn eigen lichaam. Dat komt door heupproblemen waar ik van kinds af aan al mee kampte en dat is nooit veranderd. Toen ik vijftien was en met fysieke problemen naar de fysiotherapeut ging, zei hij: je kunt prima blijven voetballen Koen, alleen een profvoetbalcarrière zit er voor jou niet in. Nou geloof me, dan staat je wereld wel even op z’n kop.”
Ik zag als een huis op tegen die medische keuring
“Ik ben daarom ook ontzettend blij met wat ik bereikt heb”, vervolgt hij. Als Van de Laak bij FC Den Bosch open kaart speelt over zijn chronische heupproblemen, wilde de club niet van hem af. Integendeel. “Ze konden er mee leven en stelden voor dat ik minder zwaar trainde, zodat ik fysiek minder belast werd.” En dat werkt. “Want ergens volledig voor gaan lukte vanwege mijn fysieke beperkingen simpelweg niet.” Zijn beperkingen hebben geen invloed op zijn doelpuntenproductie voor de Bosschenaren. Maar hij weet ook: als een nieuwe club zich aandient, sta je weer op nul. “Dus toen FC Groningen serieus werd, zag ik als een huis op tegen die medische keuring.”
Sterker nog, het houdt hem dagenlang bezig. “Allerlei scenario’s spookten door m’n hoofd”, zegt Van de Laak. Maar die zorgen zijn achteraf niet nodig. “Op de dag dat ik gepresenteerd werd, werd ik eerst nog medisch gekeurd in Almelo. Dat ging gelukkig heel simpel”, glimlacht hij. De opluchting is ook twintig jaar na dato nog in z’n stem te herkennen. “Ik denk dat als die keuring vandaag de dag geweest was, er een streep doorheen was gegaan. Alles is tegenwoordig veel nauwkeuriger. Maar ik was blij dat ik definitief speler van FC Groningen was.”
Vleugels in de Euroborg
Met die wetenschap is roepen dat je twaalf keer gaat scoren misschien nog opmerkelijker, maar dat komt ook doordat Van de Laak zich in Groningen snel thuis voelt. Hij heeft bovendien een klik met z’n ploeggenoten en met trainer Jans. In zijn eerste seizoen – het overgangsseizoen naar de Euroborg – start FC Groningen niet bepaald overtuigend. De openingswedstrijd (zonder Van de Laak) wordt nog van RBC gewonnen, maar daarna volgen mét Van de Laak in de basis drie opeenvolgende nederlagen tegen RKC, Heracles en Sparta. Na een 1-0 thuiszege op PSV krijgt de ploeg van Jans de stijgende lijn langzaam te pakken. Wel zonder Van de Laak, die acht wedstrijden op rij mist door blessureleed.
“Maar weet je wat zo mooi was aan dat seizoen?”, zegt Van de Laak. “Je merkte aan alles dat de club groeiende was en daar groeide ik in mee, ondanks m’n blessure. De verhuizing in de winterstop naar de Euroborg stond voor de deur en er stond wat te gebeuren. De fans waren ermee bezig en dat had z’n weerslag op ons. Wel weet ik nog dat fans vreesden of de sfeer hetzelfde bleef als in het Oosterpark, maar vooral in avondwedstrijden hing er uiteindelijk een geweldige atmosfeer.” Op eigen veld is FC Groningen vaak al moeilijk te verslaan en in de Euroborg lijkt de thuisploeg nóg meer vleugels te krijgen.
Buiten het veld waren jongens als Nevland en Salmon best timide, maar binnen de lijnen gaf iedereen honderd procent
“We waren thuis bijna onverslaanbaar. We zetten tegenstanders vol onder druk en het publiek werd helemaal gek. Heerlijk als ik eraan terugdenk, zeker omdat FC Groningen nu ook op zo’n manier probeert te spelen in thuiswedstrijden. En zelf hield ik er ook van: gewoon lekker volle bak gaan en zien waar het eindigt, heerlijk. En neem jongens als Erik Nevland en Glen Salmon. Buiten het veld waren zij best timide, maar binnen de lijnen gaf iedereen honderd procent. En daar kun je ook teringlijers als Danny Buijs en Mark-Jan Fledderus goed gebruiken”, lacht hij. “De balans in ons team was toen perfect.”
Je rol kennen
In Groningen gaat Van de Laak vooral veel om met Goran Lovre, die net als hij in de Groningse binnenstad woont. Hoewel ze beiden aanvallende middenvelders zijn, is de concurrentiestrijd gezond. “Ik ben altijd de harde werker geweest die deed wat-ie moest doen”, zegt de Brabander nuchter. “Ik ben geen Lovre, Suarez of Nevland en had ook geen specialisme, maar ik gaf nooit op en kon op elke positie voetballen”, stelt hij. “Ik deed me daarnaast nooit beter voor dan ik was en kende m’n rol in het team. En als je je daarin schikt, kom je ver.”
Dat blijkt wel in Van de Laaks eerste seizoen, als FC Groningen vriend en vijand verbaast en bijna via de play-offs de voorronde van de Champions League bereikt, maar Ajax nét te sterk is in de finale. Maar ook de huldiging op de Grote Markt, de Europese wedstrijden tegen Partizan Belgrado en Fiorentina – waarin Van de Laak in de beslissende strafschoppenserie wel trefzeker is van elf meter – de memorabele comeback tegen Vitesse in 2006 (4-3, na een 1-3 achterstand) en de 4-0 gewonnen play-offwedstrijd bij Feyenoord in 2007 – “Feyenoord lag ons enorm in die tijd” – noemt hij als onvergetelijke herinneringen. “Eigenlijk was elke wedstrijd in de Euroborg wel een feestje.”
Kruisbandblessure
Wie hem hoort terugblikken, zou denken dat het één groot succesverhaal is. Toch kent Van de Laak ook moeilijke momenten in Groningen, erkent hij. Zo blijven zijn heupproblemen aanhouden, waardoor hij elk seizoen de nodige wedstrijden mist, maar moet hij ook erg wennen aan Pieter Huistra, die Ron Jans in de zomer van 2010 opvolgt. “Dat voelde voor mij als een aderlating”, blikt Van de Laak terug. “Ik had het gevoel dat er toen gewoon iets nieuws werd gezocht, omdat de beste jaren voorbij waren. Maar ik was zo geraakt aan Jans’ werkwijze en manier van handelen, dat een andere werkwijze voor mij heel erg wennen was. Hoe ik ook speelde, Jans zag altijd mijn waarde voor het team. Dat was daarna anders.”
Na die kruisbandblessure was m’n lichaam gewoon een beetje op
Wat ook niet meehelpt, is dat hij in december 2010 zijn kruisband afscheurt tegen Vitesse. “Ja, dat kon er ook nog wel bij”, zegt hij. “Het maakt zo’n overgang naar een nieuwe trainer niet makkelijker. Maar wat ik veel vervelender vond, was dat ik een aflopend contract had. Daardoor bestond de kans dat ik aan het eind van dat seizoen zonder club zat, terwijl ik nog revalideerde. Dat baarde me wel zorgen.” Algemeen directeur Hans Nijland deed hem echter een handreiking. “Hij zei: ‘Koen, geen zorgen. We verlengen je contract, dan kun jij rustig revalideren.’ Ik vond dat echt ongelooflijk mooi en het zegt iets over FC Groningen en de mensen die er werken. Van de Menko Huizinga’s tot de Hans Nijlands.”
Maar na die kruisbandblessure is Van de Laak nooit meer de voetballer die hij was, zo zegt hij. De aanvallende middenvelder keert in het slot van het seizoen 2011-2012 nog kortstondig terug met enkele invalbeurten, maar daar blijft het bij. Op dat moment is al bekendgemaakt dat er na zeven seizoenen een einde komt aan het tijdperk Van de Laak bij de Groningers. “Ik had ook niet meer het gevoel dat ik nog in het team paste. Bovendien had ik al chronisch last van m’n heup en dan kwam dat gedoe met die knie er nog bij. M’n lichaam was gewoon een beetje op”, denkt de Brabander.
Andere koek
Toch snakt z’n voetbalhart nog naar een avontuurtje. “Ik kon naar Sparta, maar wist ook: dat kon weleens lastig worden met al die blessureproblemen. En ik wilde altijd nog een keer naar het buitenland, gewoon echt iets anders. En dat werd Zuid-Afrika.” Dat balletje kwam aan het rollen doordat zijn zaakwaarnemer bevriend was met Maarten Stekelenburg (de trainer, niet de doelman), die indertijd hoofd jeugdopleidingen bij Ajax Cape Town in Zuid-Afrika is. “Ik werd uitgenodigd om eens te komen kijken. Ik was nog steeds half geblesseerd, maar heb een paar wedstrijdjes meegedaan. En het scheelt dat ze daar niet zoveel van mijn blessuregeschiedenis wisten”, lacht hij.
De mentaliteit in het Zuid-Afrikaanse voetbal is alleen wel even andere koek. Van de Laak: “Toen ik als groentje bij FC Den Bosch kwam, had je types als Fred van der Hoorn en Arnold Scholten lopen. Dan werd er scherp getraind en gezegd waar het op stond. Maar bij Ajax Cape Town vlogen de sorry’s mij om de oren. En dan heb ik het nog niet eens gehad over hoeveel moeite spelers hadden om op tijd op de club te komen.” Ook technisch en tactisch is het soms van een bedenkelijk niveau, maar Van de Laak weet toch nog wat wedstrijdjes mee te pakken. “Ik heb er uiteindelijk twee seizoenen gezeten, maar ik denk niet dat ik heel veel van waarde ben geweest. Eigenlijk heb ik geluk gehad dat ik daar überhaupt nog een contract kon tekenen.”
Blijven plakken in Zuid-Afrika
Maar Zuid-Afrika brengt Van de Laak ook veel goeds. “Ik heb mijn huidige vriendin daar ontmoet. En omdat ze zwanger werd, zei ik: ik blijf hier ook nog wel eventjes.” Inmiddels woont hij alweer twaalf jaar in Kaapstad en heeft het stel twee kinderen: Julian (11) en Logan (7). Stilzitten is er niet bij, want Van de Laak en zijn vriendin hebben samen een groothandel in wenskaarten opgezet. “Toen ik nog bij FC Groningen voetbalde, heb ik aan de Johan Cruyff Academy een studie marketing en communicatie gevolgd. Met die ervaring ben ik de kaarten gaan verkopen, terwijl mijn vriendin ze als graphic designer ontwerpt. We voorzien nu een paar honderd winkels in Zuid-Afrika van wenskaarten.”
Ik heb vorig seizoen echt genoten van jongens als Valente en Van Bergen
Sinds zijn voetballoopbaan erop zit, heeft de Brabander het voetbal helemaal losgelaten. Totdat hij onlangs door toeval met een landgenoot in gesprek raakt. Hij is mede-eigenaar van de Zuid-Afrikaanse club Hout Bay United, dat uitkomt op het derde niveau. “In Zuid-Afrika moet je de dynamiek van een club leren kennen om er iets mee te kunnen, weet ik inmiddels. Hij vroeg me om eens van gedachten te wisselen en dat was interessant. De club helpt jongeren om iets van hun leven te maken door voetballen met onderwijs en maatschappelijk werk te combineren. Ze hadden eerder een samenwerking met Fleetwood Town, maar zoeken nog iets nieuws. Dus toen dacht ik weer aan FC Groningen”, zegt hij met een glimlach. “Wie is de directeur van FC Groningen, Frank van Mosselveld toch? Misschien moet ik hem maar eens bellen.”
Hoewel Van de Laak een Brabander in hart en nieren is, ziet hij FC Groningen nog steeds als zijn club. “Ik ga nog minimaal één keer per jaar terug naar Nederland en ben laatst ook terug in Groningen geweest om een oude vriend op te zoeken. En dan is het mooi om het gevoel bij de stad weer even terug te krijgen.” Vanuit Zuid-Afrika volgt hij FC Groningen ook nog steeds op de voet. “Ik heb vorig seizoen echt genoten van jongens als Valente en Van Bergen. Leuk dat het zo goed uitpakte met veel jongens uit de eigen opleiding. Ik hoop dat die gasten het maximale uit hun carrière kunnen halen. Voor mij zat spelen voor PSV of Ajax er nooit in, maar alles wat ik wel heb meegepakt voelt als meegenomen. Ik ben blij met wat ik bereikt heb.”
Dit interview was te lezen in d’Olle Grieze, het huismagazine van de Supportersvereniging FC Groningen. We plaatsen niet elk verhaal uit d’Olle Grieze online, maar soms maken we een uitzondering. Wil je deze en nog meer exclusieve verhalen lezen? Word dan lid van de Supportersvereniging voor maar 22,50 euro per jaar en ontvang d’Olle Grieze thuis of digitaal.